BULAKLAKAN

SANESE
neng Romeo S. Rodriguez

Ing Bulaklakan metung yang pyalung a meging tradisyun keti lugal ning Kapampangan inyang minuna at akagisingian tana mu ibat karing kekatamung pipunpunan.

Iti mararapat ya ikatlung bengi kamate na ning metung a tau, o kaya king ikasyam, ika apat a pulu at king pabanua nang kematayan a yapin ing ausan dang lukas paldas, balang midinan kayaliwan ding melakwan ning meangubye.

Ing Bulaklakan suli ne ning Karagatan metung mu namang makabersung pyalung a meging kaugalyan mu naman kanitang minuna, nung nu re payntunan ing mewalang singsing king lalam ning dagat. Iti atin yang ari a mamuntukan at yang papagalo king pulayi na ning pyalung da ring adwang tapuk. Ding aduamg tapuk makalukluk la karing adwang mangakabang bangku at miyarapan la king metung a makabang lamesa o dulang. King metung a bangku Karin la makalukluk ding purus babae samantalang king metung a bangku purus lang lalaki. Ding makakayabe king mesabing Bulaklakan mililibayan lang pakibat king kapamilata’ning makabersung amanu.

Kanita ing bulaklakan awsan dya namang Talubangan nung nu ing papasulapo naman ning Ari metung yang talubang a ngeni lalu yang makikilala king salitang mariposa. King pangalabas ning panaun meyaus yang bulaklakan at iya ing gagamitan dang lagyu angga inyang ika pitung dekada ning milabas a siglu. Ing pake na naman niti ing mayakit ya ing ayup na ning ari nung kaninu ya dinugpa karing makapalibut king lamesa.

Mibuklat ya ing bulaklakan king kapamilata’ning metung a pangadi at kaybat na nita ibulus na ne ning ari ing keyang ayup at padugpa ne king metung a sampaga o pun dutung a tutugun karing makakayabe king pyalung. Alimbawa:

“Ing ayup ning ari sinulagpo ya’t digpa king pun ning akasya”.

Makibat neman ing mipaintungulan king kapamilata’ning, “E pu digpa keni”.

“O nu ya mo digpa”, ing ikutang ning ari.

Nung atin yang kursunada ing lalaking mipaintungulan karing babaing makakayabe, malyari neng ipadugpa keya ba’neng apansinan niti. At ngana, “Digpa ya pu king sampagang Camia”.

Kanita nung ing babai e byasang bumersu lalu’t bayu bayu ya pang makidungutan king bulaklakan, malyaring ala yang asabi o kaya itabi ne ing sinulagpo ayup king metung mu namang pun dutung.

Dapot nung ing keyang peparikilan buri neng asubukan ing babai, magumpisa yang mapse bersu ba neng atukup ing babai. At nung iti e makapakibat, sabat ya ing ari at malyari neng parusan ing babai king kapamilatan ning metung a kanta o kaya prenda a dapat metung yang maulagang bage a ibat king babai.

Karing makakayabe pun dutung mapalyaring ating metung a bisang misalba king babai lalu at malapit ya kaya, ipakibadbaran ne ing mesabing sampaga ban iti e ma prenda. Kanita nala mayakit ding tune bebersu at bayu bayu pamung mamoesya karing yapse rang amanung makabersu.

Mayari ya ing Bulaklakan kaybat dang mayatbus king ari ding anggang prendang miras kaya. Iti king kapamilatan ning metung a kanta o kaya nung nanu mang bage a malyaring pagawa ning ari. Ing Bulaklakan miraras yang anggang kapitangan bengi o neng misan anggang ganing aldo.

Ing maki bale misasadya yang pamangan da ring mamyalung a kadalasan kape at biscuit.

BULAKLAKAN
sinulat neng Romeo S. Rodriguez

Ari:

Ati tamu ngeni king bale santungan
Nitang meyangubye kambe ding melakwan
Ban mibawasan sa lungkut dang daralan
King karelang pusu ampong pilubluban.

Anting aku ngeni aring mitutukan
Kening kekatamung pyalung bulaklakan
Detang sablang bisang makiantabayan
Makyabe no kening lamesang karinan..

Ding sablang babayi keni la king wanan
Banda no mang kayli detang kalalakyan.
Kabang mamyalung na ing buri kung adwan
Bawal la ring mayli at misisingkilan

Ngeni bulus kune ining mariposa,
Ban maglimpad limpad at sulapo naya,
Kekayu ngang dutung ampo ding sampaga
Maging alistu sa’t linawan ding mata.

Oyan na at ngeni pasulapo kuna
King sampagang rosas karin yapin digpa.

Rosas:

Epu digpa keni.

Ari:

Maglaram ka kanyan malagung dalaga?
Ngamu e ya digpa kakung mariposa,
Ba ku sanang lubus maniwala keka,
Metung a malagung tune princesita,
Malambing mung bosis iparamdam sana,
Kareting atilu midalit kang kanta.

Rosas

Itang pasensya yu yang adwan ku sana
Uling ing tutu na e ku sadyang byasa

Ari:

Bibirwan daka mu mutyang paraluman,
Ketang inawad kung metung a kundiman
Dapot sisitsit da rening kaluguran
Lagyu mu”t pelyidu ya na mung kaylangan.

(Sabyan ne ning sampagang rosas ing kayang lagyu at apelyidu.)

Ngeni E ke pa mu sadyang pasalamat
Keka o dalagang malagung bulaklak
Uling nung sakali bandang tawli mekad
Pasibayung keka atin lang ayawad.

Uling kabang yatna maputi mung kanwan
Ding karelang pusu magimate no man
Potang asulyapan mayumu mung timan,
Malulumud la ngan king kapangalalwan.

Bulus kune ngeni ining mariposa,
Ban maglimpad limpad king maberding mula.
Buklat yo ding mata dutung at sampaga
King ba ye ngang akit nung nukarin ya digpa.
Inyang ibulus ke ngara ding dalaga
King dutung a talang menukluanan ya.

Talang

E pu digpa keni.

Ari:

O Nuya mo digpa?

Talang:

Digpa yapu king sampaga ning palapat.

Ari:

King sampaga na ning metung a palapat
Karin ku ya ikit sadyang makayarap.
Inya ala nakung aliwang pigagap
King kayalistwan ku agad kuneng sebat

Ngeni nang atiyu karing kakung palad
King dutung a yangka karin ke peyatad,
Itang mirikilan makibat yang agad,
Bayang e maprenda, parusang mabayat.

Yangka:

E pu digpa keni.

Ari:

O nuya mo digpa?

Yangka:

Digpa ya pu king sampagang Sampagita.

Ari:

E na ikwang digpa nitang mariposa,
Ikwa kong asagmit ding adwang bitis na
Layun king pinukul king matas a banwa
king maputing biga, Karin misabit ya.
Ing sabi na kaku bayu ya tinipa,
king arap ding malda ipagkanta muya.

(Magkanta ya ing Yangka king tigtig ning gitarista)

Bulus kune ngeni iting mariposa
Bayang manipsipan king hardin kung mula
Buklat yong masala balugbug yu’t mata
ikong dutung ampong mabanglung sampaga.

King kayang panlako Karin ya pin digpa
King maputing kule ning sampagang Camia.

Camia:

Digpa ya pin pu.

Ari:

Pasulapo mu ne.

Camia:

Sinulapo ne pu.

Ari:

O nu yamo digpa?

Camia

Digpa yapu king dutung a Dalayap.

Dalayap:

Wa man at digpa ya itang mariposa
Niting mal a Ari lilimbun king mula,
Dekap ke at kilung kilub ning hawla
Bayang e maglumo king kabastusan na.

Uling king panudtud bigla yamung digpa
King pun ning arung ku, libutad ding mata
At saka ya mine at migluklukan pa
Inya kagising ku labis ing mwa kaya.

Ngeni nung buri meng pasulapo kuya
Ing adwan ku keka malagung dalaga,
Iparamdam me sa ing metung a kanta
King baneng mawala ining mwa ku keta.

Acacia:

E ya ta makatud gewa ning Dalayap
Itang mariposa bigla nyamung dekap
Adwan ku king Ari kaya ipalasap
Ing metung a tune parusang mabayat..

Uling iti e ne pin sadyang pibandyan
Agyang nanung depat mariposang telan
Sukat neng isulit king Ari ini nan
King banang abalu nanu ing kabilyan.

Dapot king gewa nang alang pakundangan
Ing marapat kaya prenda ing iyampang
Bayu ne ibulus at layun palakwan
Mariposang atyu king awlang kulungan.

Dalayap:

Ninu wari ikang ngeni makisabat
King pisasabyan ming makyalam e dapat
Nung amunan mukung keka makibabag
Yadya me’ng sarili lalu na ing balat.

Uling king kekami ala pang linaban
King pamibersada a ngeni gagawan.
Nung makasadya ka keka nang umpisan
Siklod ka kanaku nung tatakut naman.

Acacia:

Sasabyan ku keka dutung ning Dalayap
Ala kung kirulan ninu mang tumapat
Uling kapangan ku pyalung tang lalabas
Babo ning lamesa Karin mipanganak.

Ari:

Manahimik kayu, e kayu paylalu
King pamibadbarang ala king patulu
Nung bisang mibabag munta ko pangulu
Karin ko miyagnan king pamipalulu.
Uling ngening bengi sukat yung abalu
Ati ko king bale nitang bye meyangu.

Dalayap:

Makamal a Ari kaku sanang adwan
dutung ning Dalayap kekayung parusan
Uling lalabis na ing keyang gagawan
Ala ne king tune ustung kayasalan.

***(Ing pamibadbaran da ring adwang pun dutung malyari yang kumaba kumpormi karing darala dang bakal ding adwa . Nung tutu lang matenakan malyari yang mabut ganing adlo ing pamiligligan da king bersu at ing ari o ding maki bale na mismu ilang malyaring makapa tuknang keting mesabing pamilibayan dang bersu ding adwa .)ING BULAKLAKAN
neng Romeo S. Rodriguez

Ing Bulaklakan metung yang pyalung a meging tradisyun keti lugal ning Kapampangan inyang minuna at akagisingian tana mu ibat karing kekatamung pipunpunan.

Iti mararapat ya ikatlung bengi kamate na ning metung a tau, o kaya king ikasyam, ika apat a pulu at king pabanua nang kematayan a yapin ing ausan dang lukas paldas, balang midinan kayaliwan ding melakwan ning meangubye.

Ing Bulaklakan suli ne ning Karagatan metung mu namang makabwersung pyalung a meging kaugalyan mu naman kanitang minuna, nung nu re payntunan ing mewalang singsing king lalam ning dagat. Iti atin yang ari a mamuntukan at yang papagalo king pulayi na ning pyalung da ring adwang tapuk. Ding aduamg tapuk makalukluk la karing adwang mangakabang bangku at miyarapan la king metung a makabang lamesa o dulang. King metung a bangku Karin la makalukluk ding purus babae samantalang king metung a bangku purus lang lalaki. Ding makakayabe king mesabing Bulaklakan mipapalitan lang pakibat king kapamilata’ning makabersung amanu.

Kanita ing bulaklakan awsan dya namang Talubangan nung nu ing papasulapo naman ning Ari metung yang talubang a ngeni lalu yang makikilala king salitang mariposa. King pangalabas ning panaun meyaus yang bulaklakan at iya ing gagamitan dang lagyu angga inyang ika pitung dekada ning milabas a siglu. Ing pake na naman niti ing mayakit ya ing ayup na ning ari nung kaninu ya dinugpa karing makapalibut king lamesa.

Mibuklat ya ing bulaklakan king kapamilata’ning metung a pangadi at kaybat na nita ibulus na ne ning ari ing keyang ayup at padugpa ne king metung a sampaga o pun dutung a tutugun karing makakayabe king pyalung. Alimbawa:

“Ing ayup ning ari sinulagpo ya’t digpa king pun ning akasya”.

Makibat neman ing mipaintungulan king kapamilata’ning, “E pu digpa keni”.

“O nu ya mo digpa”, ing ikutang ning ari.

Nung atin yang kursunada ing lalaking mipaintungulan karing babaing makakayabe, malyri neng ipadugpa keya baneng apansinan niti. At ngana, “Digpa ya pu king sampagang Camia”.

Kanita nung ing babai e byasang bumersu lalu’t bayu bayu ya pang makidungutan king bulaklakan, malyaring ala yang asabi o kaya itabi ne ing sinulagpo ayup king metung mu namang pun dutung.

Dapot nung ing keyang peparikilan buri neng asubukan ing babai, magumpisa yang mapse bersu ba neng atukup ing babai. At nung iti e makapakibat, sabat ya ing ari at malyari neng parusan ing babai king kapamilatan ning metung a kanta o kaya prenda a dapat metung yang maulagang bage a ibat king babai.

Karing makakayabe pun dutung mapalyaring ating metung a bisang misalba king babai lalu at malapit ya kaya, ipakibadbaran ne ing mesabing sampaga ban iti e ma prenda. Kanita nala mayakit ding tune bebersu at bayu bayu pamung mamoesya karing yapse rang amanung makabersu.

Mayari ya ing Bulaklakan kaybat dang mayatbus king ari ding anggang prendang miras kaya. Iti king kapamilatan ning metung kanta o kaya nung nanu mang bage a malyaring pagaw ning ari. Ing Bulaklakan miraras yang anggang kapitangan bengi o neng misan anggang galling aldo.

Ing maki bale misasadya yang pamangan da ding mamyalung a kadalasan kape at biscuit.

BULAKLAKAN
sinulat neng Romeo S. Rodriguez

Ari:

Ati tamu ngeni king bale santungan
Nitang meyangubye kambe ding melakwan
Ban mibawasan sa lungkut dang daralan
King karelang pusu ampong pilubluban.

Anting aku ngeni aring mitutukan
Kening kekatamung pyalung bulaklakan
Detang sablang bisang makiantabayan
Makyabe no kening lamesang karinan..

Ding sablang babayi keni la king wanan
Banda no mang kayli detang kalalakyan.
Kabang mamyalung na ing buri kung adwan
Bawal la ring mayli at misisingkilan

Ngeni bulus kune ining mariposa,
Ban maglimpad limpad at sulapo naya,
Kekayu ngang buku ampo ding sampaga
Maging alistu sa’t linawan ding mata.

Oyan na at ngeni pasulapo kuna
King sampagang Rosas karin yapin digpa.

Rosas:

Epu digpa keni.

Ari:

Maglaram ka kanyan malagung dalaga?
Ngamu e ya digpa kakung mariposa,
Ba ku sanang lubus maniwala keka,
Metung a malagung tune princesita,
Malambing mung bosis iparamdam sana,
Kareting atilu midalit kang kanta.

Rosas

Itang pasensya yu yang adwan ku sana
Uling ing tutu na e ku sadyang byasa

Ari:

Bibirwan daka mu mutyang paraluman,
Ketang inawad kung metung a kundiman
Dapot sisitsit da dening kaluguran
Lagyu mu”t pelyidu ya na mung kaylangan.

(Sabyan ne ning sampagang Rosas ing kayang lagyu at apelyidu.)

Ngeni E ke pa mu sadyang pasalamat
Keka o dalagang malagung bulaklak
Uling nung sakali bandang tawli mekad
Pasibayung keka atin lang ayawad.

Uling kabang yatna maputi mung kanwan
Ding karelang pusu magimate no man
Potang asulyapan mayumu mung timan,
Malulumud la ngan king kapangalalwan.

Bulus kune ngeni ining mariposa,
Ban maglimpad limpad king maberding mula.
Buklat yo ding mata dutung at sampaga
King ba ye ngang akit nung nukarin ya digpa.
Inyang ibulus ke ngara ding dalaga
King dutung a talang karin menuklwanan ya.

Talang

E pu digpa keni.

Ari:

O Nuya mo digpa?

Talang:

Digpa yapu king sampaga ning palapat.

Hari:

King sampaga na ning metung a palapat
Karin ku ya ikit sadyang makayarap.
Inya ala nakung aliwang pigagap
King kayalistwan ku agad kuneng sebat

Ngeni nang atiyu karing kakung palad
King buku ning yangka karin ke peyatad,
Itang mirikilan makibat yang agad,
Bayang e maprenda, parusang mabayat.

Yangka:

E pu digpa keni.

Hari:

O nuya mo digpa?

Yangka:

Digpa ya pu king sampagang sampagita.

Hari:

E na ikwang digpa nitang mariposa,
Ikwa kong asagmit ding adwang bitis na
Layun king pinukul king matas a banwa
king maputing biga, Karin misabit ya.
Sabi na kanaku bayu ya paybaba,
ipagkanta muya arapan ding malda.

(Magkanta ya ing yangka king tigtig ning gitarista)

Bulus kune ngeni iting mariposa
Bayang manipsipan king hardin kung mula
Buklat yong masala balugbug yu’t mata
ikong buku ampong mabanglung sampaga.

King kayang panlako Karin ya pin digpa
King maputing kule ning sampagang Camia.

Camia:

Digpa ya pin pu.

Hari:

Pasulapo me.

Camia:

Sinulapo ne pu.

Hari:

O nu yamo digpa?

Camia

Digpa yapu king buku ning dalayap.

Dalayap:

Wa man at digpa ya itang mariposa
Niting mal a Ari lilimbun king mula,
Dekap ke at kilung kilub ning hawla
Bayang e maglumu king kabastusan na.

Uling matudtud ku bigla yang dinugpa
King pun ning arung ku, libutad ding mata
At saka ya mine at migluklukan pa
Anya migising ku labis ing mwa kaya.

Ngeni nung buri meng pasulapo kuya
Ing adwan ku keka malagung dalaga,
Iparamdam me sa ing metung a kanta
King baneng mawala ining mwa ku kaya.

Acacia:

E ya ta makatud gewa ning dalayap
Itang mariposa bigla nyamung dekap
Adwan ku king ari kaya ipalasap
Ing metung a tune parusang mabayat..

Uling iti ene pin sadyang pibandyan
Agyang nanung depat mariposang telan
Sukat neng isulit king Ari ini nan
King banang abalu nanu ing kabilyan.

Dapot king gewa nang alang pakundangan
Ing marapat kaya prenda ing iyampang
Bayu ne ibulus at layun palakwan
Mariposang atyu king awlang kulungan.

Dalayap:

Ninu wari ikang ngeni makisabat
King pisasabyan ming makyalam e dapat
Nung amunan mukung keka makibabag
Yadya me’ng sarili lalu na ing balat.

Uling king kekami ala pang linaban
King pamibersada a ngeni gagawan.
Nung makasadya ka keka nang umpisan
Siklod ka kanaku nung tatakut naman.

Acacia:

Sasabyan ku keka buku ning dalayap
Ala kung kirulan ninu mang tumapat
Uling kapangan ku pyalung tang lalabas
Babo ning lamesa Karin mipanganak.

Ari:

Manahimik kayu, manahimik kayu
King pamibadbarang ala king patulu
Nung bisang mibabag munta ko pangulu
Karin ko miyagnan king pamipalulu.
Uling ngening bengi sukat yung abalu
Ati ko king bale nitang bye meyangu.

Dalayap:

Makamal a ari kaku sanang adwan
Buku ning dalayap kekayung parusan
Uling lalabis na ing keyang gagawan
Ala ne king tune ustung kayasalan.

***(Ing pamibadbaran da ring adwang pun dutung malyari yang kumaba kumpormi karing darala dang bakal ding adwa . Nung tutu lang matenakan malyari yang mabut ganing adlo ing pamiligligan da king bersu at ing ari o ding maki bale na mismu ilang malyaring makapa tuknang keting mesabing pamilibayan dang bersu ding adwa .)

About Kate Lapuz

I Catherine Atienza Lapuz, (a.k.a Ing Babaing Matun), bait ya king bario Concepcion ,balen ning Mexico, kapat karing lima rang anak di Elizardo Mallari Lapuz, tubung Mexico at Lolita Reglos Atienza a tubung Apalit king bario Colgante. Meulila king tatang king idad 13 banua,pauli ning masakit at akalingwan kararptanan ding taung atin lisyang kaisipan, king idad 7 pamung banua mibastag ne king obra o kapanintunan king marangle. Manuad pale ban kanita atin abias a itun king kaldera at apangan king oras , mamagut/mamulut/mamarug at mamalusbus balatung king kapalian na aslag ning aldo. Ustu ng panaun na ning pale tikman na ing mamagut /manyalbag sinabud karing libluban, makitanam / makipamalut / manuropa/ mandara/ mamalusbus, sasalud talwakan karing dadarang pakle ampon mamilad pale king dalan , ing makitanam at mamulut mais gewa na mu naman. Makipanugtug pakwan ampon milun nung nukarin sasaluk danum karing talaga, mamadwas tugak, manalangka , manasan ampoin manusu, mangumpe dikut ban atin lang apangan ding damulag antimurin ing manyogang damulag bayu lungub king pamagaral. Dening anggang mesambitlang areni pagmaragul na at e pikakarine. Uling ketang panaun a ita pakakalulu ing bie ning kekaming pamilya, meragul king pamanyese ring apu, at mengawang lugud karing pengari , uling meragul yang malaut karela pauli ning prinsipyu ketang panaun a ita.Uliniing tikman ng kasakitan o nkakaluluan king bie mignasa yang magpakayari king pamagaral . Idad pa mung 7 banuang buu na king isip na , datang ing panaun mayari ya king pamagaral at mitas ya istadu king bie( atin yang katuki......)
This entry was posted in PL Romeo R. Rodriguez, Poeta Laureadu. Bookmark the permalink.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *